2019
Endonymy: Serby
ISO-kody: dsb
Aktualne powědarje: <4,000
Serby, jaden z nejmjeńšych słowjańskich ludow (někak 60 000 luźi), su domorodna mjeńšyna, kótaraž jo žywa w Łužycy w Nimskej. Wóni su etniski a linguistiski źělone do Górnoserbow (někak 15 000 powědarjow) a Dolnoserbow (někak 4 000 powědarjow).
Wobej rěcy matej dłujku pisnu tradiciju. W katolskich stronach Górneje Łužycy dawaju rěc w familijach dalej, ale w ewangelskich stronach Górneje a Dolneje Łužycy jo toś to dalejdawanje pśetergnjone a tam jo źinsa lěbda jaden maminorěcny Serb. W NDRskem casu su etablěrowali aktiwnu rěcnu politiku a su wugótowali k tomu infrastrukturu. Pó zasejzjadnośenju Nimskeje su Serby wugótowali dalšne rewitalizaciske programy, zwětšego kubłańske.
Wó projekśe
Toś ten projekt dej z pomocu wšakorakich metodow etnografiskego a sociolinguistiskego slěźenja pokazaś tuchylnu rěcnu politiku, oficialnu a na bazy. W srjejźišću slěźeńskego projekta stoje powědarje górno- a dolnoserbskeje rěcy. Projekt ma cel identificěrowaś nastajenja luźi k serbskej rěcy a jich pótrjeby nastupajucy programy za rewitalizaciju. Studija koncentrěrujo se na pšašanje, kaki wliw wugba statny politiski system na rewitalizaciske projekty.
Górno- a dolnoserbska studija dejtej wujasniś poměr mjazy politiskim systemom, rewitalizaciskimi napšawami a nastajenjami luźi k rěcy a teke, kak wótwórjone wóni su toś tej mjeńšynowej rěcy wobchowaś.
Wósebne wudaśe na serbskem boku Serbske daty namakajośo how.
Głowne slěźarje
Cordula Ratajczakowa, dr., kulturna antropologowka, serbska aktiwistka, cłonk wšakich serbskich towaristwow, kulturna redaktorka Serbskich Nowin. Jo napisała swójo doktorske źěło na uniwersiśe Bremen w kooperaciji ze Serbskim institutom, w kótaremž jo se wobźěliła na slěźeńskem projekśe wó serbskej stronje, kótaraž jo wobwliwowana pśez brunicowu industriju. Wóna se zajmujo za změnu a wobchowanje serbskeje identity a rěcy ako teke za poměr Serbow z nimskeju towarišnosću. Wóna jo wugótowała sociolinguistisku studiju wó nastajenju nimskorěcnych młodostnych k serbskej rěcy a jo slěźiła wó wukubłańskem systemje budyšyńskego Serbskego gymnaziuma.
Nicole Dolowy-Rybinska, dr., antropologowka a sociolinguistka. Profesorka w Instituśe slawistiki Pólskeje akademije wědomnosćow. Wóna se zaběra z wobgrozonymi rěcami, jich dalejdawanim a rewitalizaciju ako teke z tym, kak wužywanje mjeńšynoweje rěcy z kulturnym wědobnim zwisujo. Wóna jo slěźiła na sociolinguistiskem a antropologiskem pólu w Kašubskej (Pólska), Łužycy (Nimska), Bretani (Francojska) a Waliziskej. Wóna jo wugótowała pśirownowańske studije wó rěcy a kulturnej praksy młodeje generacije europskich rěcnych mjeńšynow a wó mjeńšynowem rěcnem aktiwizmje. Tuchylu pśespytujo, kak wukniki z nimskorěcnych familijow na budyšyńskem Serbskem gymnaziumje se pśiswóje rěcne a kulturne kompetency.
